Geschiedenis
De geschiedenis van het dorp Sloterdijk en de Petruskerk gaat terug tot ongeveer 1465. In het Amsterdamse stadsarchief wordt er dan melding gedaan van het feit dat er in de Sint Petruskerk te Sloterdijk een dienst wordt gehouden ter ere van de inzegening van een nieuw priestergewaad en doopvont.De toenmalig rooms-katholieke kerk moet al gebouwd zijn vóór dit jaartal maar daarover is niets teruggevonden. De ligging van Sloterdijk, aan de rand van het IJ, maakt dat het vaak een strijdtoneel is geweest. Bij een aanval in 1595 is hierbij de Petruskerk in brand gestoken door de Watergeuzen. Een restauratie volgde en in 1664 is de kerk weer opgeleverd in nagenoeg dezelfde staat, waarin de kerk zich vandaag bevindt. Wel werd het een Protestantse kerk en veranderde de naam in Petruskerk. Kort daarna werd ook het Slotermeer drooggelegd. Daarmee werd Sloterdijk onderdeel van het vaste land rond Amsterdam.
Tot het begin van de jaren zeventig van deze eeuw was het relatief rustig. Plots kwam er uit onverwachte hoek een dreigende sloop van het dorp Sloterdijk. De gemeente wilde in het gebied een groot havengebied ontwikkelen. Voor een rustiek dorpje was in dit plan geen ruimte. Er werd in 1968 een stichting opgericht met de naam "Stichting tot behoud Petruskerk en omgeving Oud-Sloterdijk".
De Stichting was natuurlijk tegen de sloop, maar werd gesteund doordat er een aantal graven met eeuwig durende rechten waren. Dit is een uniek verhaal voor Nederland. De vraag was wat te doen met de eeuwig durende graven? Hierop was geen antwoord, er werd dan ook van de sloop afgezien, waardoor ook het nog bestaande deel van het dorp gered werd.
Een korte wandeling door de bewogen geschiedenis van een klein kerkje.
1465
Hertog Philips van Bourgondië (ook bekend onder de naam Philips de Goede) geeft de ambtsheerlijkheid Sloten (van dit dorp maakte Slooterdam (Sloterdijk deel uit) het privilege om een eigen waag te bouwen. Deze waag komt in het buurtschap Slooterdam, dat hierdoor een levendig en welvarend dorp wordt. Na de waag volgen meerdere gebouwen en het moet omstreeks deze tijd zijn geweest dat men plannen heeft gemaakt ook het Christendom een vaste plaats te geven in een kerk te Slooterdam.28 maart 1479
De graaf van Holland (keizer Maximiliaan van Oostenrijk) bepaalt dat de burgerlijke overheid van de gemeente Amsterdam het Slooterdijkermeer moet afstaan aan de kerk te Slooterdijk en dientengevolge ook de bijbehorende visrechten. Door dit Slooterdijkermeer te laten bevissen kreeg de kerk haar eerste inkomsten.Uit dit fonds moest de kerk worden onderhouden. In 1642 werd echter het meer gedempt en raakte de kerk haar inkomsten kwijt. Dit verlies van het "visrecht" werd gecompenseerd door een jaarlijkse bijdrage van 200 Hollandse Florijnen. (Deze rechten worden tot op heden nog betaald door Stadsdeel Bos en Lommer.)
1479
Op de Eerste Pinksterdag wordt er een mis opgedragen waarbij de priester een nieuw opperkleed inwijdt en waarbij er een nieuwe doopvont in gebruik wordt genomen. Men neemt algemeen aan dat de kerk in 1450 gebouwd is. Zeker is wel dat het een rooms-katholieke kerk betreft die in de boeken stond als de Sint Petruskerk. Verder heeft men aanwijzingen dat er op de plek waar nu de Petruskerk staat een kapel heeft gestaan.1572
De graaf van Lumey (aanvoerder van de Watergeuzen) doet een aanval op Amsterdam, in zijn ogen een Katholiek bolwerk dat omver geworpen moest worden. Deze aanval wordt afgeslagen en uit balorigheid wordt de Sint Petruskerk in brand gestoken.1578
De kerk is weer enigszins hersteld van de aanval en er worden weer diensten gehouden in de herbouwde kerk. Enig verschil zit hem wel in de diensten. Er worden nu Protestantse diensten gehouden en de Sint Petruskerk was omgedoopt in Petruskerk. De eerste twee jaar was er geen predikant. Deze trad in 1580 aan als predikant voor zowel de kerk in Sloten als in Sloterdijk.1613
In dit jaar kreeg de Petruskerk zijn eigen vaste predikant. De eerste dominee, Petrus Plancis Jr., werd na een jaar al weer vervangen door Theodorus Petrejus Tulpius. Dit was de broer van Dr. Tulp, die bij ons bekend is als de chirurgijn in het schilderij van Rembrandt "de anatomische les van Dr. Tulp".1631
De Haarlemmertrekvaart wordt gegraven. Dit deed het handels- en reizigersverkeer van en naar Haarlem natuurlijk enorm stijgen. Dientengevolge neemt ook de welvaart van het dorpje Sloterdijk toe.1633
In dit jaar wordt de Petruskerk gesloten voor diensten en verder gebruik. De vernielingen, veroorzaakt in 1578 hebben dusdanige sporen achtergelaten en de slecht uitgevoerde herstelwerkzaamheden maken dat het verval zo groot is dat er niet meer voor de veiligheid van de bezoekers kan worden ingestaan. Besloten wordt om de schuur van Maarten Wildeboer om te bouwen tot een tijdelijke kerk waar men de diensten wil gaan verzorgen.19 juli 1664
De nieuwe kerk, nu voorzien van een Dorische preekstoel, wordt in gebruik genomen. Eerder dat jaar werd de eerste steen gelegd door Jan van Noort, toenmalig nestor van de Kerkenraadsleden. Dominee Sloot, eigenlijk de daarvoor eerst aangewezene was op dat moment in Rusland. De gedenksteen boven de ingang met daarop de tekst "een Christen moet waakzaam zijn" dateert van de openingsdatum.De bouwkosten bedroegen 18.000 Hollandse Florijnen. Hiervan werden 8.000 Florijnen geschonken aan de kerk en 10.000 werd geleend. De lening werd in tien jaar keurig terug betaald. Veel beroemde Amsterdamse Magistraten van dat moment, onder wie Bardesius, Bicker, Hudde, Hooft, Trip en Six droegen hun financiële steentje bij.
1672
Een aantal bewoners van Sloterdijk schenkt aan de kerk, de twee tot nu toe aanwezige, 16-delige kronen. In deze periode en de tijd daarna bloeide het dorp vanwege zijn gunstige ligging enorm op. Door deze situering aan de Haarlemmertrekvaart, omringd door vruchtbare landerijen en visrijke wateren, zoals het IJ.Het was een sierlijk en bruisend dorp. Bruisend vanwege de veeteelt, land- en tuinbouw, visserij, de handel, de waag en de rechtbank. Het uitgaansleven, bruiloften en de theekoepels waren toen zeer geliefd onder de Amsterdammers. Ook het kerkelijke leven beleefde een eeuwenlange periode van welstand. Van 1795 tot 1904 wordt de predikantsplaats bezet door drie leden van dezelfde familie van Hall. Een marmeren gedenkplaat is in de rechter hoek van de kerk ingemetseld om dit feit te herdenken.
1811
De wagenweg met jaagpad langs de Haarlemmertrekvaart wordt op last van Keizer Napoleon verbeterd en verheven in de 'Route Imperiale'. Hierdoor wordt Sloterdijk een steeds belangrijke schakel tussen Amsterdam en Haarlem. Op 31 maart 1811 treden Vincent van Gogh en Elisabeth Huberta Vrijdag, de grootouders van de beroemde schilder Vincent van Gogh, in het huwelijk in de Petruskerk.1839
De eerste stoomtrein rijdt tussen Amsterdam en Haarlem en snijdt hierbij het dorp Sloterdijk in tweeën.1882
Er komt een stoomtram verbinding tussen Amsterdam en Sloterdijk.1904
De Haarlemsche tram gaat rijden. In die tijd begint langzamerhand Sloterdijk zijn landelijk karakter te verliezen. Door het toenemende verkeer, de eigen groei en de groei van de stad Amsterdam wordt Sloterdijk langzaam maar zeker ingelijfd.1921 - 1970
Het dorp Sloterdijk wordt geannexeerd door de gemeente Amsterdam. De landelijke gebieden van Osdorp, Slotermeer en Bos en Lommer krijgen een bouwbestemming om de woningnood het hoofd te kunnen bieden. Er wordt een nieuwe kerk gebouwd "de Kolenkit". Mede door de komst van "de Hoeksteen" wordt de Petruskerk in haar voortbestaan bedreigd.1967
De Petruskerk komt in de verkoop. De eigenaresse, de Nederlandse Hervormde Gemeente, neemt hiertoe het besluit.1968
Er wordt een stichting opgericht onder de naam "Stichting tot behoud Petruskerk en omgeving Oud- Sloterdijk".20 oktober 1968
De Petruskerk wordt gesloten. De baten wegen niet meer op tegen de kosten en de belangen van de Hervormde Kerk liggen in de nieuwbouw wijken van Amsterdam.19 december 1978
De kerk, het kerkhof, de pastorie, de consistorie en de kosters- en doodgraverwoning worden voor 1 gulden verkocht aan de stichting met alle lusten en lasten.28 februari 1979
De Petruskerk wordt op de nationale lijst van Rijksmonumenten geplaatst.1980
De eerste voorlopige restauratiewerkzaamheden worden uitgevoerd. De dakgoten en daken worden hersteld.1990 - 1992
Definitieve restauratie van de kerk. De uitgaven worden gefinancierd middels subsidies, giften, en donaties. Vanaf 1 januari 1992 zijn de kerk en de consistorie multifunctioneel. In de navolgende jaren werd het kerkhof en de kosters- en doodgraverwoning gerestaureerd.1992 - heden
De Petruskerk wordt gebruikt als trouwlocatie voor het Stadsdeel Bos en Lommer. Tevens worden er kerkelijk huwelijken, doopdiensten, kerkdiensten, begrafenissen, rouwdiensten, kooruitvoeringen en zakelijke bijeenkomsten georganiseerd ten bate van het algemeen onderhoud van het hele complex.9 september 2006
In de toren is op Monumentendag een 17e eeuws gerestaureerd torenuurwerk geplaatst. Het torenuurwerk is geschonken door het Openluchtmuseum te Arnhem, in 1665 gemaakt door Jan van Cal, gerestaureerd door de Purmerendse smid Theo van der Linden, mogelijk gemaakt door een legaat van Maria Tenge en in werking gezet door Drs. Jos van Kemenade.12 februari 2012
Het balkon is totaal gerestaureerd met 18 eeuwse planken Het orgel is vervangen door een Monarke van Eyk van Johannus Orgelbouw. De geluidsinstallatie is geoptimaliseerd door Bose.2018
Alle wandarmaturen hebben een nieuw binnenwerk gekregen met led-verlichting.2020
Het gehele klankbord is gedemonteerd. Na demontage is het object gedocumenteerd. Aan de achterkant was de geschiedenis van het object mooi zichtbaar. Het klankbord dateert uit de 17e eeuw, maar er zijn ook sporen van latere aanpassingen en reparaties te zien.
Op 12 mei 2020 zijn er 13 zonnepanelen geplaatst op de werkschuur. Op deze dag zijn in de kerk alle leidingen en omvormer geplaatst. Op 3 juni 2020 is met behulp van een torenhijskraan op de dijk 27 zonnepanelen op het platte dak van de kerk geplaatst. Niemand kan het zien, alleen als u langzaam over de A10 rijdt. Wij zien des te meer op de elektrameter, die enorm veel kWh terugdraait. Op 15 juli 2020 zijn er slimme meters geplaatst.
2021
Alle ramen in de kerk hebben achterzetramen gekregen, waarop weer houten opzetprofielen zijn geplaatst, die de metalen bevestigingen afdekken. De glas-in-lood ramen op het oosten zijn aan de buitenzijde van voorzetramen voorzien.
